Ger Klein (52) verloor zijn zicht door maculadegeneratie. Hij heeft een bijna volledig “slim”, op spraakgestuurd, huis. Oud Visio-ergotherapeut Renee van Leeuwen (47) bouwt dit soort toegepaste domotica in bij mensen met haar bedrijf StemCom. Samen leggen ze in gesprek met Koninklijke Visio uit waarom deze technologie zo waardevol is voor mensen met een visuele beperking. In hoeverre verrijken een spraakgestuurde oven en een met wifi verbonden wasmachine je leven? “Zelfstandigheid is belangrijk voor mijn eigenwaarde.”
Toegepaste domotica zijn slimme technologieën in huis die helpen om dingen makkelijker en efficiënter te maken. Zoals een slimme thermostaat, automatische verlichting of een Google Home-spraakassistent. “Het neemt taken over van mensen met een beperking die veel energie kosten of helemaal niet meer lukken”, legt Renee uit. “Technologie vergemakkelijkt op die manier hun leven. Ze houden energie over voor leuke dingen”
Wanneer je slechtziend of blind wordt, kosten alledaagse taken soms ineens veel meer energie. Reistijd wordt bijvoorbeeld langer, omdat je nu met het ov moet in plaats van de auto pakt. De constante inspanning en alertheid die nodig is om te navigeren gaat vaak niet in de koude kleren zitten. Huisautomatisering kan helpen om je energie weer in balans te brengen.
“Hoe fijn als je thuiskomt en sommige taken voor je uit handen genomen worden?", vindt Renee. “Zoals de verwarming of radio aanzetten. Of dat de verlichting die op jouw ideale stand aangaat. Dat scheelt je allemaal energie.”
Domotica zorgt ook voor zelfstandigheid. “Je kunt nu wel zelf de vaatwasser bedienen, zonder dat je afhankelijk bent van je partner. Of het toch maar met de hand doet, omdat het anders te ingewikkeld wordt.”
En die zelfstandigheid is voor veel mensen heel erg belangrijk, ook voor Ger. Hij werkte negen jaar lang voor Visio als ICT-trainer. “Sinds 2019 ben ik afgekeurd, het werd toch te vermoeiend.” Zijn vrouw werkt fulltime. “En ik run het huishouden. Voor mijn eigenwaarde is het heel belangrijk dat ik zo veel mogelijk zelfstandig kan blijven doen.”.
Renee legt uit: “Je hebt een vaatwasser nodig die op Wifi werkt, dat zijn vaak wel iets duurdere exemplaren. Op het moment dat hij verbonden is, kunnen wij andere apparaten koppelen waarmee je hem met spraak kunt bedienen. Bijvoorbeeld via een Google Home of Amazon Alexa.”
Gebruik je liever (nog) geen spraak? Het is ook mogelijk om apparaten te automatiseren met bijvoorbeeld knoppen. “Ik heb een klant die nog wel kleuren kan zien. Zij heeft drie knoppen hangen bij haar wasmachine voor een witte was, bonte was en handdoekenwas.”
Een andere klant van Renee is slechtziend en heeft dementie. “Hij heeft een hoge lichtbehoefte, maar alle lichtknopjes aandoen werd te ingewikkeld. Ik heb alle verlichting vervangen door slimme lampen. Nu heeft hij één knop waarmee het hele huis verlicht wordt. Hierdoor kan hij weer zelf zijn agenda lezen.”
Ger (links) en Renee
Ger en Renee waren collega’s bij Visio. Toen Renee StemCom oprichtte was Ger haar “proefkonijn”. “Mijn huis maakten we als eerste slim, bijna alles werkt op spraakbesturing. Sindsdien werk ik als vrijwilliger en ervaringsdeskundige bij StemCom. Ik ben sowieso wel fan van gadgets en techniek, dus ik was meteen enthousiast.", zegt Ger.
Hoe de “smart home” van Ger eruitziet? “Als ik naar boven loop kan ik met spraak de verlichting in de slaapkamer al aanzetten. Het scheelt me heel veel energie om niet naar vijf verschillende schakelaars te hoeven lopen.” Daarnaast beheert hij zijn agenda en luistert hij muziek via voice.
Ook zijn keuken is slim: “Sinds kort heb ik een slimme oven die ik zelf kan bedienen. Ik ben gek op koken en heb nu minder hulp nodig.” Ook heeft hij een wasmachine die spraakgestuurd werkt. Niet al zijn hulpmiddelen werken op spraak. “Zo heeft mijn kookplaat gewoon knoppen met braille. Je moet soms ook keuzes maken in de kosten, domotica is best duur.”
“Ook is een kookplaat op spraak lang niet altijd zo handig”, vult Renee hem aan. “Er zit tijd tussen de opdracht die je geeft en de uitvoering. Op het moment dat jouw pannetje met rijst overkookt en jij een commando geeft met je stem, dan ligt het water er al naast voordat de kookplaat reageert.
Toegepaste domotica blijft een hulpmiddel, willen Renee en Ger benadrukken. “Je auto gaat ook weleens stuk. Je moet altijd een back-up manier hebben, zoals een app of fysieke knoppen.” Ook is het voor (goedziende) medebewoners van het slimme huis fijn als apparatuur ook op de “ouderwetse” manier werkt. “Mijn vrouw is niet zo fan van voice. Voor haar heb ik gewoon een paar fysieke knoppen opgehangen.”
“Koop een Google Home en praat ertegen om te wennen aan het idee”, luidt het advies van Ger aan geïnteresseerden. “Schakel vervolgens de hulp van StemCom in”, tipt Renee. Zij kunnen je adviseren welke domotica bij jouw wensen en behoeften aansluit en deze vervolgens voor je installeren. “Vaak hebben leveranciers alleen verstand van de technologie. Met mijn ervaring als ergotherapeut kijk ik echt naar wat een persoon nodig heeft en probeer ik het onmogelijke mogelijk te maken.”
Wil je ook weten wat toegepaste domotica in je huis voor jou kan betekenen of heb je cliënten of bewoners die graag advies willen, neem dan contact op met
Renee van Leeuwen 06 38 50 02 83 of kijk op de website www.stemcom.nl.
In samenwerking met StemCom stemgestuurde huisautomatisering hebben we vanuit VoiceLab een prototype plug-in gemaakt voor de Open Voice Assistent (OVOS) die het mogelijk maakt om slimme apparatuur via de Homey hub te koppelen.
Homey doet op de achtergrond het werk rondom de koppeling met de slimme vaatwasser, gordijnen en lampen. En OVOS zorgt in dit geval via de plug-in dat Homey de opdrachten kan ontvangen via voice en dit met spraak berichten laat weten of het gelukt is.
Simpel gezegd is het de eerste stap om een alternatief te hebben voor de Google Home of Amazon Alexa slimme speakers. Het biedt de vrijheid om makkelijker over te stappen (in de toekomst) naar OVOS wanneer iemand dat wil.
Naast de integratie met Homey hebben we een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van een ander smart home platform, namelijk Home Assistant. Dit is een gratis en open software platform dat ook de aansturing kan doen van allerhande slimme apparatuur in huis.
Het voordeel van Home Assistant is dat het -in het geval van OVOS - geïnstalleerd kan worden op hetzelfde apparaat.
In de volgende video demonstreren we een heel eenvoudig demo waarin we een slimme lamp in een disco stand zetten via een stem-commando. In dit voorbeeld verloopt de actie via Home Assistant, maar met behulp van Homey is hetzelfde te realiseren. Hier zie je 1 lampje, maar deze systemen zijn in staat om alle slimme apparatuur die je maar kan koppelen te besturen. Zie de artikelen over Stemcom en Living Experience Apeldoorn.